Opioïdrotatie bij patiënten met kanker

Sterk werkende opioïden (meestal oraal toegediend morfine, oxycodon of hydromorfon, of transdermaal toegediend fentanyl of buprenorfine) zijn de basis van de medicamenteuze behandeling van matige tot ernstige pijn bij patiënten met kanker. Deze middelen hebben soms echter onvoldoende effect op de pijn en/of gaan gepaard met onaanvaardbare bijwerkingen, vooral obstipatie, misselijkheid, sufheid en/of delier.
Onder opioïdrotatie wordt verstaan het vervangen van een opioïd door een ander opioïd (meestal met als doel een betere pijnstilling te verkrijgen en/of een afname van de bijwerkingen) of verandering van de toedieningsweg. Soms zijn een verslechterende nierfunctie, geneesmiddelinteracties of kosten de overweging voor opioïdrotatie.
Opioïdrotatie is noodzakelijk in circa een derde van de gevallen van behandeling met sterk werkende opioïden. Soms zijn meerdere rotaties noodzakelijk. Opioïdrotatie is succesvol in meer dan de helft van de gevallen. Bij opioïdrotatie vanwege onvoldoende effect wordt 100% van de equianalgetische dosering geadviseerd, bij opioïdrotatie vanwege bijwerkingen, 75%.