Het aanbod en het gebruik van spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren in België: een verkenning

Dit artikel rapporteert over het huidige aanbod en gebruik van spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren in België. Het onderzoek vond plaats in het kader van een grotere studie over de behoefte aan en de organisatie van spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren in opdracht van het Belgisch Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). Het is moeilijk om een beeld te krijgen over het aanbod en gebruik van crisisinterventie of spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren in België: er bestaan immers geen specifieke erkenningscriteria voor dit aanbod of een overzicht ervan. Andere gegevens zijn ook schaars: in het brede veld van jeugdhulpverlening zijn enkel data beschikbaar over het aanbod vanuit Integrale Jeugdhulp (Vlaanderen), het zogenaamde Netwerk Crisishulp. Met betrekking tot het aanbod en hetgebruik van ziekenhuisvoorzieningen werden gegevens uit de registratiesystemen Minimale Psychiatrische Gegevens (MPG) en Minimale Klinische Gegevens (MKG) geanalyseerd. Vanwege het ontbreken van specifieke criteria voor crisisinterventie of spoedeisende psychiatrische interventies werd voor de analyses het criterium aangehouden zoals voorgesteld in het KCE-rapport: psychopathologische symptomatologie als aanleiding voor opname en een opnameduur van maximaal twee weken. In 2006 werden in België 1.434 opnames van kinderen en jongeren van maximaal twee weken geregistreerd in een kinder- en jeugdpsychiatrische dienst of een psychiatrische dienst voor volwassenen en 3.095 opnames van minder dan een week in een somatische dienst (pediatrie of interne geneeskunde). In vergelijking met 1997 is dat een toename van 52% van de opnames in een psychiatrische dienst en een daling van nagenoeg 6% van de opnames in een somatische dienst. Anderzijds waren er in 2009 2.684 aanmeldingen bij het Netwerk Crisishulp (Integrale Jeugdhulp Vlaanderen). Daarvan werd 75% als crisis erkend en in zorg genomen. Om een beeld te krijgen over de voorzieningen met een aanbod van spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren werd een enquête uitgevoerd bij de deelnemers aan de provinciale focusgroepen in het kader van het KCE-onderzoek. Deze enquête toont grote interprovinciale verschillen. Wel beschikt elke provincie over minstens één voorziening met een bekend aanbod van spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren. Deze gegevens kunnen een basis vormen voor de ontwikkeling van een doelmatige spoedeisende psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren. Tevens bevestigt dit onderzoek de nood aan doelmatige registratie en bewaking.