Bekwaamverklaringen in de medische basisopleiding: Perceptie en ervaringen van studenten en clinici in het UMC Utrecht

Context
Entrustable Professional Activities (EPA’s), in eerste instantie ontworpen voor medische vervolgopleidingen,
worden steeds meer toegepast in de medische basisopleiding. EPA’s hebben onderliggende competenties en
bieden een structuur voor competentiegericht opleiden. Evaluatie van EPA competenties vindt plaats aan de
hand van de mate van supervisie (supervisieniveau). De vooruitgang kan worden vastgelegd in entrustment
decisions, oftewel bekwaamverklaringen(1).
Beschrijving van de innovatie/interventie
In september 2016 is het UMC Utrecht gestart met het invoeren van een nieuw curriculum in de medische
basisopleiding. Hierbij zijn verschillende innovaties doorgevoerd, waaronder een nieuw EPA raamwerk met
supervisieniveaus en summatieve bekwaamverklaringen. De grootste aanpassing is dat voor het afronden
van een coschap nu een bekwaamverklaring voor de bijbehorende EPA’s behaald moet worden.
Analyse van de implementatie
Deze studie heeft als doel om de eerste ervaringen met de bekwaamverklaringen te evalueren en zo nodig
te verbeteren. De onderzoeksvraag is: hoe is de ervaring en perceptie van studenten en clinici met de
bekwaamverklaringen?
Dit is een observationele, kwalitatieve studie door middel van semigestructureerde interviews met studenten
en clinici. Bij het opstellen van het interview protocol maakten we gebruik van de validiteitscomponenten
volgens Messick(2). Hierbij werd gekeken naar a) de inhoud van de bekwaamverklaring (content), b) het
denkproces van student en clinicus(response process), c) de onderlinge samenhang van formatieve
beoordelingen met de bekwaamverklaring (internal structure) en d) de consequenties van het wel of niet
afgeven van de bekwaamverklaring (consequences). De transcripten werden gecodeerd in twee rondes. De
eerste ronde was deductief naar onderwerp en validiteitscomponent. De tweede ronde was inductief, waarbij
gezocht werd naar verklarende thema’s.
Lessons learned
Deze studie is uitgevoerd in de eerste maanden van het invoeren van het nieuwe curriculum. Het biedt
inzicht in het denkproces en vroege ervaringen van studenten en clinici met het ontvangen en afgeven van
bekwaamverklaringen.
Belangrijke thema’s zijn onder andere: a) verschillen tussen clinici onderling in interpretatie en gebruik van
supervisieniveaus als beoordelingsmaat (reponse process), b) het belang dat supervisoren hechten aan
eigen observatie en narratieve feedback bij het afgeven van een bekwaamverklaring (internal structure), c)
het moment van afgifte van de bekwaamverklaring (internal structure) en d) de mate waarin co-assistenten
zich bekwaam voelen na het behalen van een bekwaamverklaring (consequences).
Uit deze thema’s kunnen lessen worden getrokken voor de voorlichting van clinici en studenten, de logistiek
van de huidige beoordelingssystematiek en de gewenste hoeveelheid formatieve feedback. Deze lessen
zijn bruikbaar voor andere instellingen die een vergelijkbare systematiek willen implementeren.

Referenties
34. Ten Cate O, Hart D, Ankel F et al. Entrustment Decision Making in Clinical
Training.Acad Med.2016Feb;91(2):191-8.
35. Downing SM. Validity: on meaningful interpretation of assessment
data.Med Educ.2003Sep;37(9):830-7.