Antibioticagebruik in Nederland: surveillance, resistentie en beleid

Het verminderen van resistentieontwikkeling begint bij rationeel gebruik van antibiotica. Hiervoor is het nodig het antibioticagebruik systematisch in kaart te brengen. In Nederland wordt dit gedaan door de SWAB (Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid), en op Europees niveau door het ECDC (European Centre for Disease prevention and Control). Binnen Europa behoort Nederland tot de landen met het laagste antibioticagebruik. Het grootste deel van de gebruikte antibiotica in Nederland wordt extramuraal voorgeschreven (92%). Tetracyclines worden hier het meest gebruikt, gevolgd door amoxicilline en nitrofurantoïne. De resterende 8% wordt in de tweede lijn voorgeschreven waar combinaties van penicillines (voornamelijk amoxicilline/clavulaanzuur) het meest worden gebruikt. Om de kwaliteit van antibioticaprescriptie goed te kunnen beoordelen worden kwaliteitsindicatoren gebruikt. Een nieuwe ontwikkeling in de Nederlandse ziekenhuizen is het inzetten van antimicrobiële stewardship teams (A-teams). In de eerste lijn blijven richtlijnontwikkeling, implementatie en educatie belangrijk. Intensieve samenwerking, op nationaal en internationaal niveau, is noodzakelijk om de complexe problematiek veroorzaakt door irrationeel antibioticagebruik terug te dringen.