Zo geven artsen eenzaam stervende coronapatiënten een zo mooi mogelijk einde

Description

Door heel het land zoeken artsen naar manieren om coronapatiënten die het niet redden, een zo mooi mogelijk einde te geven. Er zijn inmiddels 25 initiatieven.

Rianne Oosterom2 april 2020, 13:35 

Sterven aan corona is nu vaak sterven zonder gedag te zeggen, aan een beademingsmachine geketend, buiten bewustzijn en op je buik liggend, omringd door hulpverleners in beschermende kleding en piepende apparaten op de intensive care. Het is vooral eenzaam sterven, zonder geliefden rond je bed. 

 

“Het is heel moeilijk om voor coronapatiënten goede palliatieve zorg waar te maken”, zegt Saskia Teunissen, bestuurder van Coöperatie Palliatieve Zorg Nederland. “Daarom is het zo mooi dat specialisten uit heel Nederland nu meerdere keren per week spreken over hoe dat wel kan.” Inmiddels zijn er al 25 initiatieven in voorbereiding, aldus Teunissen.

Wel bezoek in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis

Denk aan het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam, dat vorige week bekend maakte een aantal bedden vrij te maken voor palliatieve zorg aan patiënten die nog een week of minder te leven hebben, en die niet meer naar huis kunnen of naar een verpleeghuis. In tegenstelling tot de intensive care mag hier wel bezoek komen, maximaal twee mensen.

Andere ziekenhuizen, verpleeghuizen en hospices zijn ook bezig met het zoeken van locaties om ‘palliatieve units’ op te starten, zegt Teunissen, waar net als in het OLVG bezoek mag komen – uiteraard in beschermende kleding, behalve als het gaat om een huisgenoot van de patiënt. Als een naaste de patiënt aanraakt, moet hij of zij wel twee weken in thuisisolatie verblijven.

Het is niet zo dat er nu alleen coronapatiënten overlijden op de IC, laat hoogleraar palliatieve zorg Lia van Zuylen weten. “Dokters willen zinvolle zorg leveren. Het is niet altijd goede zorg om iemand aan de beademing te leggen, bijvoorbeeld als een patiënt al verzwakt is en het duidelijk is dat hij zo’n traject niet meer aan kan.”

Niet naar de IC

Sommige patiënten kiezen er daarom zelf voor om niet naar de IC te gaan. Zij krijgen zorg thuis, als dat mogelijk is, in een verpleeghuis, of op een andere afdeling dan de IC in het ziekenhuis. “Palliatieve zorg is overal mogelijk”, zegt Van Zuylen. Met een multidisciplinair palliatief team ondersteunen zij en haar collega-hoogleraar Monique Steegers op dit moment de intensivisten in het Amsterdam UMC.

“Als aan de onderliggende ziekte niet veel meer te doen is, kunnen we de symptomen verminderen zodat iemand nog een menswaardig bestaan heeft. Zo kan morfine de beleving van benauwdheid deels wegnemen. Is dat onvoldoende, dan geven we mensen slaapmedicatie. Dat maakt dat de tijd die mensen nog hebben, dragelijker is,” zegt Van Zuylen.

Niet alleen pijnbestrijding, maar ook psychische en geestelijke ondersteuning is belangrijk in de palliatieve zorg, voegt Steegers toe. “Voor patiënten die zelf niet bij bewustzijn zijn, is daar veel aandacht voor naar de familie toe. Wij bellen op dit moment zo’n vijftig families per dag om hen te vertellen hoe het met hun naasten gaat.”

Beeldbellen

Het Amsterdam UMC maakt daarnaast beeldbellen mogelijk tussen naasten en patiënten, ook als patiënten niet bij bewustzijn zijn. Van Zuylen: “Dat kan de familie heel erg helpen, maar er zijn ook naasten die zeggen: dat hoeft van mij niet, ik wil mijn geliefde herinneren zoals hij of zij was. Daarom proberen wij goed te kijken waar behoefte aan is.”

Uiteindelijk is het allerbelangrijkste dat mensen die het niet redden, een rustige plek hebben, of dat nu in een palliatieve unit, een hospice of in het ziekenhuis is, vindt Teunissen. “We zijn nog heel erg aan het zoeken. We weten nu dat de situatie van een patiënt heel snel kan verslechteren. Dan is het de kunst om toch passende zorg te verlenen.”